Tι πρέπει να γνωρίζουμε για τη φίμωση

Τα περισσότερα αγοράκια παρουσιάζουν φυσιολογική φίμωση κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής. Η πόσθη (το δέρμα που καλύπτει το πέος) και η βάλανος (το τελικό τμήμα του πέους) διαχωρίζονται συνήθως ατελώς κατά τη γέννηση. Η φυσιολογική διαδικασία διαχωρισμού συνεχίζεται μέσα στην παιδική ζωή.

Τι είναι φίμωση;

Η φίμωση είναι το στένωμα της δερματικής πτυχής που βρίσκεται στην άκρη του πέους (ακροποσθίας), έτσι ώστε να μην μπορεί να αποκαλύπτεται η βάλανος του πέους. Είναι μια κατάσταση πολύ συχνή στα παιδιά, αλλά σπάνια παθολογική: κατά τη γέννηση τα περισσότερα νεογνά (96%) έχουν φυσιολογική φίμωση, στους έξι μήνες της ζωής το 80%, στην ηλικία περίπου των 3 ετών το ποσοστό φθάνει στο 10% και στην ηλικία των 17 ετών είναι γύρω στο 1 - 5%.

Από τι προκαλείται;

Η σοβαρή φίμωση στα βρέφη είναι αποτέλεσμα συγγενούς ανωμαλίας ενώ σε μεγαλύτερα παιδιά οφείλεται σε απότομους χειρισμούς, χρόνια λοίμωξη και κακή υγειινή στην περιοχή.

Τι δεν πρέπει να κάνετε;

Δεν πρέπει να γίνεται βίαια αποκόλληση της ακροποσθίας από τη βάλανο (τράβηγμα προς τα κάτω) πριν από την ηλικία των 3 ετών, γιατί υπάρχει κίνδυνος να γίνουν κακώσεις (ρήξεις), μολύνσεις και ουλές στην περιοχή, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος να δημιουργηθεί επίκτητη αληθινή, παθολογική φίμωση!

Η αποκόλληση της ακροποσθίας από τη βάλανο γίνεται, αν χρειασθεί, μετά την ηλικία των τριών ετών μόνο από ειδικό γιατρό (παιδοχειρουργό, ουρολόγο). 

Οι σχολαστικές μητέρες που επιμένουν να αφαιρούν στα αγοράκια το σμήγμα μεταξύ βαλάνου και ακροποσθίας αφαιρούν μια προστατευτική ουσία που λιπαίνει τη βάλανο. Είναι μια περίπτωση που η πολλή καθαριότητα βλάπτει!

           

Οι γονείς συχνά δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία για τα γεννητικά όργανα των παιδιών και άγχονται για οτιδήποτε υποψιαστούν ότι δεν είναι φυσιολο­γικό. Με πρόθεση να «γιατρέψουν» τη φίμωση των βρεφών και να αποφύγουν μελλοντική χειρουργική επέμβαση, προσπαθούν να αποκαλύψουν τη βάλανο τραβώντας προς τα πίσω την ακροποσθία. Είναι μια παραδοσιακή πρακτική που περνάει από γενιά σε γενιά (και ακόμα δυστυχώς ενισχύεται από κάποιους επαγγελματίες υγείας).

Συμπέρασμα: όσο λιγότερο αγγίζετε εσείς την περιοχή του πέους, τόσο το καλύτερο για το παιδί. Δεν χρειάζεται καμία ειδική φροντίδα για το πέος ενός μικρού αγοριού. Αν παρατηρήσετε κάτι που σας φαίνεται περίεργο, όπως φούσκωμα του πέους κατά την ούρηση ή σταγονοειδή ροή των ούρων, ρωτήστε τον παιδίατρο τι πρέπει να γίνει. Μην κάνετε με δική σας πρωτοβουλία τίποτε, κανένα χειρισμό στο μπάνιο ή αλλού!

Υπάρχουν πιθανές επιπλοκές;

Επίσχεση ούρων. Λόγω της στένωσης παρεμποδίζεται η ούρηση και το παιδί ουρεί σταγόνα σταγόνα (σταγονοειδής ούρηση).

Βαλανοποσθίτιδα. Πρόκειται για μόλυνση από μικρόβια, με αποτέλεσμα τη διόγκωση του πέους, τη φαγούρα, το κάψιμο και τη δυσκολία στην ούρηση.

Παραφίμωση. Η ακροποσθία περισφίγγει σαν θηλιά τη βάλανο που έχει διογκωθεί από την υπεραιμία. Λόγω του «στραγγαλισμού» διακόπτεται η ροή του αίματος και παρουσιάζεται οίδημα (φούσκωμα) και μελανό χρώμα της ακροποσθίας. Όσο περνά ο χρόνος το οίδημα γίνεται εντονότερο και ο άρρωστος αισθάνεται δυνατούς πόνους στο πέος. Η παραφίμωση απαιτεί επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση.

Ουρολοιμώξεις. Τα συμπεράσματα ερευνών για την σχέση φίμωσης και ουρολοίμωξης στα παιδιά είναι συγκεχυμένα. Ωστόσο, φαίνεται ότι εάν ένα βρέφος εμφανίζει ουρολοιμώξεις, η παρουσία φίμωσης αυξάνει τον κίνδυνο για υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις και καλό είναι να αντιμετωπίζεται.

Πότε πρέπει να γίνει περιτομή;

Η εγχείρηση που γίνεται για την αντιμετώπιση της αληθινής φίμωσης λέγεται περιτομή. Είναι η πιο συχνή εγχείρηση στον κόσμο και έχει μακραίωνη ιστορία, περισσότερο ως πολιτισμική και θρησκευτική διαδικασία και πολύ λιγότερο ως ιατρική θεραπευτική επέμβαση.

Η περιτομή είναι η αφαίρεση τμήματος της ακροποσθίας. Πρέπει να γίνεται με γενική νάρκωση στα παιδιά.  

Στα παιδιά χειρουργείται η φίμωση συνήθως μετά το 5ο έτος ή στη σχολική ηλικία και εφόσον υπάρχουν επιπλοκές. Σε νεογνά και βρέφη η περιτομή για φυσιολογική φίμωση αποτελεί βίαιη και ακρωτηριαστική πράξη χωρίς ιατρική ένδειξη. Επιπρόσθετα, η επέμβαση σε μωρό χωρίς χρήση αναισθησίας αποτελεί, πέρα από εντελώς αχρείαστη, και βάρβαρη πρακτική που έχει τραυματικές συνέπειες στον ψυχισμό του ευαίσθητου βρέφους. Έρευνα στο Λίβερπουλ της Αγγλίας έδειξε ότι η υπάρχει υπερδιάγνωση της παθολογικής φίμωσης και ότι η εγχείρηση γίνεται 8 φορές πιο συχνά από όσο θα έπρεπε.

Επιπλοκές της περιτομής

Οι επιπλοκές της περιτομής είναι σπάνιες (ποσοστό 0,2-0,6%) στα χέρια έμπειρων χειρουργών. Η πιο συνηθισμένες επιπλοκές είναι η στένωση του έξω στομίου της ουρήθρας, η λοίμωξη, η αιμορραγία, οι συμφύσεις και η επανεμφάνιση φίμωσης. Οι επιπλοκές αυτές συνιστούν σημαντικό λόγο που η αναίτια βρεφική περιτομή χωρίς ιατρικό πρόβλημα δεν δικαιολογείται.

Υπάρχει άλλη επιλογή θεραπείας για την παθολογική φίμωση;

Ναι. Έρευνες δείχνουν ότι καθημερινή χρήση τοπικής αλοιφής κορτιζόνης για δύο με τέσσερις εβδομάδες μπορεί να πετύχει αποκάλυψη της βαλάνου σε ποσοστό 50-70% των περιπτώσεων. Πολλοί ειδικοί συνιστούν μια δοκιμή αυτής της θεραπείας πριν την καταφυγή στο χειρουργείο.

Στέλιος Παπαβέντσης 

Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC

Πηγή: www.dietup.gr