Η εορτή των Θεοφανίων λέγεται επίσης και Επιφάνια και Φώτα (ή Εορτή των Φώτων). Η γιορτή των Φώτων θεωρείται μεγάλη Χριστιανική γιορτή γιατί είναι η μέρα που βαπτίσθηκε ο Χριστός απ' τον Αη-Γιάννη τον Πρόδρομο στ' άγια νερά του Ιορδάνη.
Όταν πήγε και συνάντησε ο Χριστός τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, ο Ιωάννης είπε "Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου". Ο Ιησούς Χριστός ζήτησε απ' τον Ιωάννη να Τον βαπτίσει, μα ο Άγιος, αναγνωρίζοντας ποιόν έχει απέναντί του, αρνήθηκε λέγοντας ότι ο ίδιος έχει ανάγκη να τον βαπτίσει ο Ιησούς Χριστός και ότι δεν τολμά αυτός να Τον βαπτίσει. Και τότε ο Ιησούς του λέει έτσι πρέπει να γίνει για να εκπληρώσει κάθε εντολή του Θεού και να πληρωθεί η θεία οικονομία για την σωτηρία του ανθρώπου.
Τότε ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βάπτισε τον Ιησού Χριστό στα νερά του Ιορδάνη ποταμού. Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος όσους βάπτιζε στα νερά του Ιορδάνη, τους έβαζε όσο βρισκόντουσαν μέσα στον ποταμό να εξομολογούνται τις αμαρτίες τους. Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος γράφει ότι ο Ιησούς Χριστός όταν βαπτίστηκε βγήκε αμέσως απ' το νερό του Ιορδάνη, για να μας θυμίσει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο μόνος αναμάρτητος και, σε αντίθεση με τους άλλους που βάπτιζε ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο Χριστός δεν είχε καμία αμαρτία να εξομολογηθεί και έτσι βγήκε κατευθείαν. Αφού βαπτίστηκε ο Ιησούς, άνοιξαν οι Ουρανοί και κατέβηκε το Άγιο Πνεύμα με μορφή περιστεράς και ακούστηκε φωνή απ' τους ουρανούς που είπε "Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός" με τον οποίο θα γίνει η σωτηρία των ανθρώπων, φανερώνεται ο Πατήρ και δίνει μαρτυρία για τον Υιό.
Ο πρώτος αγιασμός των Θεοφανίων, «η πρωτάγιαση ή φώτιση», γίνεται την παραμονή της γιορτής στην εκκλησία. Ύστερα ο παπάς παίρνει ένα ένα τα σπίτια με το Σταυρό στο χέρι και ραντίζει μ' ένα κλωνί βασιλικό όλους τους χώρους του σπιτιού.
Παλιό έθιμο της Κρήτης, σήμερα ξεχασμένο σχεδόν παντού, ήταν η παρασκευή των Φωτοκόλλυβων την παραμονή των Φώτων. Από τα Φωτοκόλλυβα (βρασμένο σιτάρι με όσπρια) έτρωγαν οι νοικοκύρηδες αλλά έδιναν και στα ζώα τους για καλή υγεία και καλή τύχη στο σπιτικό τους.
Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνια στις 5 Ιανουαρίου. Μια μεγάλη πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι, μπορεί και σε μια δεξαμενή. Μπροστά τα εξαπτέρυγα, πίσω οι παπάδες με τα καλά τους άμφια, ύστερα οι αρχές του τόπου και παραπίσω το πλήθος. Στις πόλεις η πομπή γίνεται πιο πλούσια με τη μουσική και τη στρατιωτική παράταξη.
Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς το Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας έτσι τον Αγιασμό των Υδάτων.
Πηδούν κάποιοι τολμηροί στα παγωμένα νερά και συναγωνίζονται ποιος θα τον πρωτοπιάσει. Αυτός που θα τον ανεβάσει στην επιφάνεια θεωρείται ότι θα έχει καλή τύχη κι υγεία για όλο το χρόνο.
Παλαιότερα, το αγίασμα που έπαιρνε απ' την εκκλησία, ο λαός μας, την ημέρα των Φώτων, το κρατούσε με μεγάλη ευλάβεια και πίστευε απόλυτα στη θαυματουργή δύναμή του. Μ' αυτό αγιάζε τα χωράφια, τα σπαρτά, τις γωνιές των σπιτιών, τα μαντριά, τα ζωντανά και όλο το βίο του, απ' άκρη σ' άκρη. Ένα μπουκάλι, γεμάτο αγιασμό και κλεισμένο καλά, το έπαιρνε στα αμπέλια του. Εκεί, έσκαβε, συνήθως στη μέση τ' αμπελιού, και θα το έβαζε στο χώμα για να φυλάει τ' αμπελόχτημα από κάθε αρρώστια και κακό.
Φύλλο εργασίας σχετικό με την μέρα των Φώτων:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου